राज्यातील सर्व शेतकरी बंधूंना आणि भगिनींना आता एक नवी आणि अत्यंत महत्त्वाची माहिती समजली पाहिजे. येत्या खरीप हंगामापासून, म्हणजेच जुलै 2025 पासून, राज्य शासनाने एक नवीन नियम लागू केला आहे, जो प्रत्येक शेतकऱ्याने गांभीर्याने घेतला पाहिजे. या नवीन नियमामध्ये असे ठरवले गेले आहे की, जर अतिवृष्टी, गारपीट, पूर किंवा अन्य कोणत्याही नैसर्गिक आपत्तींमुळे शेतीचे नुकसान झाले, तर त्या नुकसानीची सरकारी नुकसान भरपाई फक्त आणि फक्त ‘फार्मर आयडी’ असलेल्या शेतकऱ्यांनाच मिळणार आहे.
29 एप्रिल 2025 रोजी सरकारचा GR जाहीर – शेतकऱ्यांसाठी बदलाची सुरुवात
राज्य शासनाने 29 एप्रिल 2025 रोजी एक महत्त्वाचा परिपत्रक (GR) जारी केला आहे. या परिपत्रकात शेतकऱ्यांच्या ओळखीसाठी वापरल्या जाणाऱ्या ‘फार्मर आयडी’ला कायदेशीर मान्यता देऊन त्याला बंधनकारक करण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. याचा थेट अर्थ असा की, आता कुठलीही कृषी मदत, विमा लाभ, सरकारी भरपाई, योजना यांचा लाभ घ्यायचा असल्यास शेतकऱ्यांकडे फार्मर आयडी असणे अत्यावश्यक आहे.
नैसर्गिक आपत्ती झाल्यास मदत हवी? फार्मर आयडी दाखवा!
आता 15 जुलै 2025 पासून, जर पाऊस जास्त झाल्यामुळे, गारपीट झाली, पूर आला किंवा इतर कुठलेही कारण असो, जेव्हा सरकार पंचनामे करून शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत देईल, तेव्हा त्या मदतीचा लाभ फक्त त्या शेतकऱ्याला मिळेल ज्याच्याकडे वैध ‘फार्मर आयडी’ असेल. पंचनाम्याच्या फॉर्ममध्ये आता एक नवीन रकाना ठेवण्यात येणार आहे जिथे फार्मर आयडी क्रमांक भरावा लागेल.
अशा प्रकारे शासन नुकसान भरपाईचे वाटप अधिक पारदर्शक, सुसंगत आणि डिजिटल पद्धतीने करण्याचा प्रयत्न करत आहे.
काय आहे ‘फार्मर आयडी’? आणि का आहे ते इतकं महत्त्वाचं?
‘फार्मर आयडी’ म्हणजेच शेतकऱ्यांचे एक खास डिजिटल ओळखपत्र. हे ओळखपत्र प्रत्येक शेतकऱ्याला देण्यात येते जेणेकरून शासनाच्या विविध योजना, सुविधा, आणि मदतीचा लाभ नेमकेपणाने आणि जलदगतीने पोहोचवता येईल.
या फार्मर आयडीद्वारे शेतकऱ्यांची माहिती ॲग्री स्टॅक पोर्टलवर नोंदवली जाते. त्यामुळे सरकारी अधिकाऱ्यांना एखादा शेतकरी खरी आहे की नाही, त्याची जमीन किती आहे, तो कुठल्या गावात राहतो, अशा सगळ्या गोष्टी लगेच कळतात.
फार्मर आयडी काढण्यासाठी लागणारी कागदपत्रं
खूप लोकांना वाटते की फार्मर आयडी काढण्यासाठी खूप कागदपत्रांची गरज लागते. पण हे पूर्णतः चुकीचे आहे. फार्मर आयडी काढण्यासाठी तुम्हाला फक्त पुढील माहिती लागते:
-
तुमचा आधार कार्ड नंबर
-
तुमचा चालू मोबाईल नंबर
-
तुमच्या शेतजमिनीचा सर्वे नंबर
ही माहिती तुम्ही स्वतःच्या मोबाईलवरून फार्मर आयडी रजिस्ट्रेशन करून देऊ शकता. याशिवाय, तुम्ही जवळच्या CSC (Common Service Center) वर जाऊनही तुमचा फार्मर आयडी सहज बनवू शकता.
कोणत्या योजना आणि लाभांसाठी फार्मर आयडी गरजेचा?
राज्य सरकार आणि केंद्र सरकारकडून चालवल्या जाणाऱ्या बहुतांश योजनांसाठी आता फार्मर आयडी अनिवार्य केला जात आहे. यामध्ये पुढील योजना येतात:
-
प्रधानमंत्री पिक विमा योजना
-
PM किसान सन्मान निधी योजना
-
नमो शेतकरी योजना
-
अनुदान योजनांमधील अर्ज आणि लाभ वाटप
-
नैसर्गिक आपत्तीमध्ये नुकसान भरपाई वाटप
अर्थात, जिथे जिथे शेतकऱ्यांना मदत मिळते, तिथे फार्मर आयडी ही एक ओळख पटवणारी महत्त्वाची कडी ठरते.
पंचनाम्यादरम्यान मराठीत पर्याय देण्याची सोय
जेव्हा नुकसान भरपाईसाठी पंचनामे केले जातील, तेव्हा संबंधित शेतकऱ्यांची माहिती गोळा करताना त्यांना मराठीत माहिती देण्याचा पर्याय दिला जाणार आहे. त्यामुळे आता शेतकऱ्यांना अडचण न येता आपली माहिती सहज दिली जाऊ शकते.
GR कोठे पाहू शकतो?
जर तुम्हाला हा नवीन परिपत्रक (GR) वाचायचा असेल, तर तो तुम्ही maharashtra.gov.in या अधिकृत संकेतस्थळावर पाहू शकता. अनेक व्हिडिओंमध्ये याची लिंक डिस्क्रिप्शन बॉक्समध्ये देण्यात आलेली आहे. शासनाच्या या संकेतस्थळावर अधिक माहिती, अर्जाची पद्धत, आणि विविध मार्गदर्शक सूचना दिलेल्या आहेत.
निष्कर्ष – फार्मर आयडीशिवाय काहीच मिळणार नाही
शेतकरी मित्रांनो, हे लक्षात घ्या की येणाऱ्या काळात शासनाच्या कोणत्याही कृषी योजनेचा लाभ, विमा, किंवा नुकसान भरपाई फक्त त्यांनाच मिळेल ज्यांच्याकडे वैध फार्मर आयडी आहे. त्यामुळे अजून ज्यांनी फार्मर आयडी घेतलेला नाही, त्यांनी तात्काळ आपले रजिस्ट्रेशन करून घ्यावे.
हे फक्त सरकारचा नियम नाही, तर तुमच्या हक्काची सुरक्षा आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी जागरूक राहून वेळेत नोंदणी करणे खूप आवश्यक आहे.