magel tyala saur krishi pump नमस्कार शेतकरी बांधवांनो! कृषी वार्ता मराठवाडा या यूट्यूब चॅनलमध्ये आपले मनःपूर्वक स्वागत आहे. आज आपण एक अतिशय महत्त्वाचा विषय घेऊन आलो आहोत. हा विषय आपल्या शेतीसाठी उपयुक्त आहे. शेतकरी बांधवांनो, तुम्हाला जर सौर पंप किंवा बूस्टर पंप घ्यायचा असेल, तर त्यासाठी किती खर्च येतो, सरकारकडून सबसिडी मिळते का, सबसिडी किती मिळते, कोणत्या अटी आहेत, याची सविस्तर माहिती आपण आज या लेखातून जाणून घेणार आहोत.
शेतकरी बांधवांनो, जर तुमची जमीन जास्त आहे, म्हणजेच क्षेत्रफळ मोठं आहे, तर तुम्हाला मोठ्या क्षमतेचा पंप घेणे आवश्यक असते. कारण मोठ्या जमिनीत पाण्याची गरज जास्त असते. म्हणूनच सरकारकडून काही अटींवर तुम्हाला १० एचपी (हॉर्सपॉवर) पर्यंतचा सौर पंप घेता येतो. ही योजना मोठ्या शेतकऱ्यांसाठी खूपच फायदेशीर आहे.
सौर पंपावर सबसिडी कशी मिळते?
सरकार शेतकऱ्यांसाठी सौर पंपावर सबसिडी देते. पण ही सबसिडी काही मर्यादित क्षमतेपर्यंतच दिली जाते. उदाहरणार्थ, सरकार ३.५ एचपी पर्यंत सबसिडी देते. म्हणजेच जर तुम्हाला १० एचपीचा पंप घ्यायचा असेल, तर सरकार फक्त ३.५ एचपी पर्यंत खर्च उचलते. उर्वरित खर्च शेतकऱ्याने स्वतः भरायचा असतो.
उदाहरणार्थ, १० एचपी पंपाची किंमत जास्त असते. त्यात सरकार ३.५ एचपीपर्यंत मदत करते. बाकीच्या ६.५ एचपीचा खर्च शेतकऱ्याला स्वतः करावा लागतो. त्यामुळे पंपाची किंमत लक्षात घेऊन योजना आखणे गरजेचे आहे. ही योजना त्या शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर आहे ज्यांच्याकडे मोठ्या प्रमाणावर जमीन आहे.
सोलर पंपासाठी नवीन पर्याय
शेतकरी बांधवांनो, सोलर साईटवर काही नवीन पर्याय आले आहेत. साईटवर तुम्हाला विचारले जाते – “तुम्हाला सोलर पंप हवा आहे का?” हा खरोखरच एक सुवर्णसंधी आहे. जर तुम्हाला सौर पंपाची गरज असेल, तर तुम्ही या योजनेचा फायदा घेऊ शकता.
या योजनेत तुम्हाला ३ प्रकारचे सोलर पंप मिळतात:
1. ३ एचपीचा पंप
2. ५ एचपीचा पंप
3. १० एचपीचा पंप
तुमच्या शेताच्या गरजेनुसार तुम्ही कोणता पंप घ्यायचा हे ठरवू शकता. कमी क्षेत्रफळ असल्यास ३ एचपीचा पंप पुरेसा होतो. जास्त क्षेत्रफळ असल्यास ५ किंवा १० एचपीचा पंप आवश्यक होतो. सौर पंपामुळे पाण्याची सोय चांगल्या प्रकारे करता येते.
खर्च आणि अटी
शेतकरी बांधवांनो, ही योजना जरी सरकारतर्फे राबवली जात असली तरी काही खर्च स्वतः करावा लागतो. सरकार काही प्रमाणात मदत करते. पण उर्वरित खर्च विक्रेत्याला द्यावा लागतो. सरकारने काही अटी व नियम ठरवले आहेत.
सौर पंपाची मूल्यनिर्धारण (मोनोपोल किंमत) सरकारने निश्चित केली आहे. ही ठराविक किंमत तुम्हाला विक्रेत्याला द्यावी लागते. सरकारने निश्चित केलेल्या किंमतींपेक्षा जास्त पैसे विक्रेत्याला द्यावे लागत नाहीत. पण जर विक्रेता तुमचा ओळखीचा असेल तर तुम्ही वाटाघाटी करून किंमत थोडी कमी करून घेऊ शकता.
योजनेअंतर्गत काही मुल्यांकन व सर्वेक्षण केले जाते. त्यानंतरच सोलर पंप बसवला जातो. त्यामुळे सर्व कागदपत्रे, जमीन मोजणी याची पूर्तता करणे आवश्यक आहे.
मोनोपोल म्हणजे काय?
काही शेतकऱ्यांना प्रश्न पडतो की “मोनोपोल म्हणजे काय?” मोनोपोल म्हणजे सोलर पॅनल बसवण्यासाठी उभारलेला लोखंडी खांब होय. हा खांब सुमारे २० फूट उंच असतो. या मोनोपोलवर सोलर पॅनल बसवले जातात.
या उंचीमुळे सोलर पॅनलला योग्य प्रमाणात सूर्यप्रकाश मिळतो. त्यामुळे सौर पंपाची कार्यक्षमता वाढते. पंप अधिक चांगल्या प्रकारे चालतो. पाण्याचा पुरवठा सुरळीत होतो. पाण्याचा तुटवडा कमी होतो. मोनोपोलमुळे पंपाच्या उंचीचा फायदा मिळतो. त्यामुळे शेतकऱ्यांना पाण्याचा अधिक उपयोग करता येतो. त्यामुळे शेतात पाणी नेणे सोपे होते.
सौर पंपाच्या फायद्यांविषयी
शेतकरी बांधवांनो, सौर पंपाचे अनेक फायदे आहेत. विजेचा खर्च वाचतो. विजेच्या अपुरेपणामुळे पंप बंद पडण्याचा त्रास होत नाही. पंप दिवसभर सौर ऊर्जेवर चालतो. त्यामुळे सिंचनाची कामे वेळेवर पूर्ण होतात.
सौर पंपामुळे शेतीला पाणी वेळेवर देता येते. यामुळे पिकांची वाढ चांगली होते. उत्पादनात वाढ होते. विजेच्या बिलाचा ताण कमी होतो. सरकारने सौर ऊर्जेच्या वापराला प्रोत्साहन दिले आहे. त्यामुळे ही योजना शेतकऱ्यांसाठी खूप उपयुक्त आहे.
योजना कोणासाठी?
ही योजना त्याच शेतकऱ्यांसाठी उपयुक्त आहे ज्यांच्याकडे स्वतःची जमीन आहे. जमीन मोठी असेल, तर जास्त एचपीचा पंप घेणे शक्य आहे. पण लहान क्षेत्रफळ असलेल्या शेतकऱ्यांना छोट्या क्षमतेचा पंप घेता येतो.
या योजनेत सहभागी होण्यासाठी काही अटी व शर्ती पूर्ण कराव्या लागतात. सर्व कागदपत्रे तयार ठेवावी लागतात. सरकारी कार्यालयात अर्ज सादर करावा लागतो. योजनेअंतर्गत मिळणाऱ्या अनुदानाचा लाभ घेण्यासाठी योग्य प्रक्रिया पार पाडावी लागते.