2024-25 चा खरीप हंगाम हा महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी फार महत्वाचा होता. गेल्या काही वर्षांमध्ये हवामानातील अनिश्चितता, नैसर्गिक आपत्ती आणि विविध अडचणींमुळे शेतकरी बांधवांना अनेक आव्हानांचा सामना करावा लागला. अशा परिस्थितीत, केंद्र सरकार आणि राज्य सरकार मिळून पीक विमा योजनेद्वारे शेतकऱ्यांना दिलासा देण्याचा प्रयत्न करत आहेत. खास करून वाशिम जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांसाठी 2024-25 चा खरीप हंगामातील पीक विमा एक मोठा आधार ठरला आहे. गेल्या काही महिन्यांपासून शेतकऱ्यांनी त्यांच्या खात्यात पिक विमा जमा होण्याची वाट पाहत होती. पण आता, या वर्षी त्यांची वाट पाह संपली असून, 14 मे 2025 पासून विमा रक्कम हळूहळू शेतकऱ्यांच्या खात्यात जमा होऊ लागली आहे. ही प्रक्रिया कशी सुरू झाली, कुठे तपासणी करावी, कोणत्या आधारावर रक्कम जमा होईल याविषयी सविस्तर माहिती देणे आवश्यक आहे, जेणेकरून प्रत्येक शेतकरी आपल्या हक्काच्या पैशांबाबत पूर्ण जागरूक राहू शकेल.
➥2024-25 चा खरीप पिक विमा रक्कम मंजूर
केंद्रीय आणि राज्य सरकारच्या संयुक्त प्रयत्नांमुळे 2024-25 च्या खरीप हंगामातील पीक विमा क्लेम कॅल्क्युलेशन 6 मे 2025 रोजी पूर्ण झाले. यानंतर पीएमएफबीवाय (Pradhan Mantri Fasal Bima Yojana) पोर्टलवर मंजूर झालेल्या विमा रकमांचे अपडेट करण्यात आले. वाशिम जिल्ह्यासाठी एकूण 10 कोटी 74 लाख रुपयांची विमा रक्कम मंजूर करण्यात आली आहे. या रकमेचा लाभ जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांना लवकरच मिळू लागला आहे. ही विमा रक्कम नैसर्गिक आपत्तीच्या कारणास्तव झालेल्या नुकसानीसाठी दिली जाते. वाशिम जिल्हा मुख्यतः कृषीप्रधान असून येथील शेतकरी पीक विम्याविना अनेकदा मोठ्या आर्थिक संकटात सापडतात. म्हणूनच पीएमएफबीवाय अंतर्गत विमा मंजूर होणे हा शेतकऱ्यांसाठी मोठा दिलासा ठरतो.
➥शेतकऱ्यांसाठी पिक विमा क्लेम कसा तपासायचा?
शेतकरी बांधवांनो, तुमच्या खात्यात पिक विमा जमा झाला आहे का, हे तपासण्यासाठी खालील प्रक्रिया अत्यंत सोपी आहे. तुम्ही तुमच्या मोबाईलवर किंवा संगणकावर सहजपणे हे करू शकता. यासाठी तुम्हाला पीएमएफबीवाय पोर्टल [https://pmfby.gov.in](https://pmfby.gov.in) या संकेतस्थळाला भेट द्यावी लागेल. पुढील पायऱ्या आहेत:
1. पोर्टलवर भेट द्या — [https://pmfby.gov.in](https://pmfby.gov.in) या अधिकृत संकेतस्थळावर जा.
2. Sign In करा — “Are you a farmer? Login from here” या पर्यायावर क्लिक करा.
3. मोबाईल नंबर भरा — तुम्ही जेव्हा विम्यासाठी अर्ज केला होता, तेव्हा दिलेला मोबाईल नंबर टाका.
4. OTP वापरा आणि लॉगिन करा — मोबाइलवर आलेला ओटीपी टाकून लॉगिन करा.
5. मेनू वर क्लिक करा — लॉगिन केल्यावर उजव्या बाजूला दिसणाऱ्या तीन आडव्या रेषा असलेल्या मेनूमध्ये जा.
6. Application निवडा — “Application” या पर्यायावर टॅप करा.
7. Farmer Details मध्ये तपासणी करा — तुमचा अर्ज पाहा आणि खरीप 2024 हंगाम निवडा.
8. Policy Details मध्ये मंजूर रक्कम पाहा — येथे तुमच्या पीक विम्याच्या मंजूर रकमेची माहिती दिसेल.
जर तुम्ही एकापेक्षा जास्त वेगळ्या अर्ज केले असतील, तर तुम्हाला आधार नंबर वापरून शोधावा लागेल. त्यामुळे तुमच्या अर्जाशी संबंधित सर्व माहिती सहज मिळू शकते.
➥कोणत्या शेतकऱ्यांना विमा मिळणार?
पीक विमा मिळण्याचे मुख्य निकष मंडळाने निर्धारित केले आहेत. जर तुमचे कापण मंडळ (Crop Cutting Experiment Mandal) मध्ये पात्र ठरले असेल, तर तुम्हाला विमा मिळण्याची शक्यता आहे. काही वेळा, पोर्टलवर “In the best” अंतर्गत झिरो क्लेम (0) दाखवल्यामुळे काही शेतकऱ्यांना विमा मिळत नाही, पण लोकलायझेशन अंतर्गत जर तुमचा क्लेम मंजूर झाला असेल तर तुम्हाला नक्कीच विमा रक्कम मिळेल. त्यामुळे अर्जदारांनी स्वतःची तपासणी करणे आवश्यक आहे.
वाशिम जिल्ह्यातील अनेक शेतकऱ्यांना 5,000-6,000 रुपये एवढ्या रकमेचा विमा मंजूर झाला आहे. काहींना त्याहून अधिकही रक्कम मिळाली आहे, जी त्यांच्यासाठी आर्थिक मदत म्हणून येते.
➥शेतकऱ्यांनी काय खबरदारी घ्यावी?
➦पीएमएफबीवाय पोर्टलवर वेळोवेळी लॉगिन करून क्लेम स्टेटस तपासणे.
➦अर्ज करताना दिलेला मोबाईल नंबर, आधार नंबर आणि इतर माहिती अचूक असणे.
➦शेतकरी मंडळाने दिलेल्या सूचना आणि नोटिफिकेशन काळजीपूर्वक वाचणे.
➦तुमच्याशी संबंधित कृषी विभागाशी संपर्क ठेवणे आणि आवश्यक असल्यास मदत घेणे.
काही वेळा पोर्टलवर तांत्रिक अडचणी येऊ शकतात. त्यामुळे धीर ठेवणे गरजेचे आहे. अनेकदा शेतकऱ्यांनी फोनवरून किंवा इंटरनेटवरून याचा प्रयत्न करायचा असतो, पण नेटवर्कचा व तांत्रिक अडचणींमुळे अडथळा येऊ शकतो.
➥ पीएमएफबीवाय योजनेचा महत्त्वाचा अर्थ
पीक विमा योजना शेतकऱ्यांसाठी एक महत्वाची आर्थिक सुरक्षा योजना आहे. नैसर्गिक आपत्ती, पावसाचा अभाव किंवा अतिवृष्टीमुळे शेतात झालेली नुकसानी यापासून शेतकरी वाचू शकतो. त्यांना किमान आर्थिक सहाय्य मिळत असल्यामुळे ते पुढील हंगामासाठीही उत्साहित राहतात. यामुळे त्यांची आर्थिक परिस्थिती थोडी स्थिर राहते आणि कृषी व्यवसायात गुंतवणूक करणे शक्य होते.
➥ पुढील टप्पे
पीक विमा रक्कम जमातीची प्रक्रिया मे 2025 अखेरीस पूर्ण होण्याची शक्यता आहे. अजून काही शेतकऱ्यांना त्यांच्या खात्यात ही रक्कम येण्यास वेळ लागू शकतो. पीएमएफबीवाय पोर्टलवरून अद्यतने वेळोवेळी बघणे अत्यंत गरजेचे आहे. जर कोणाला अजूनही त्यांचा क्लेम न मिळाल्यास संबंधित कृषी कार्यालयात तक्रार नोंदवावी
वाशिम जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांसाठी 2024-25 चा खरीप पिक विमा हा मोठा आधार आहे. गेल्या काळात शेतकऱ्यांना अनेक आर्थिक अडचणींना सामोरे जावे लागले. पण आता केंद्र आणि राज्य सरकारच्या प्रयत्नांमुळे पीक विमा मिळण्याचा लाभ मिळाला आहे. शेतकरी बांधवांनी पीएमएफबीवाय पोर्टलवरून वेळोवेळी त्यांच्या क्लेमची चौकशी करावी. त्याचबरोबर, या माहितीचा लाभ अधिकाधिक शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचवावा, जेणेकरून सर्वांना त्यांच्या हक्काचा फायदा मिळू शकेल. कृषी क्षेत्राचा विकास आणि शेतकऱ्यांचा आर्थिक आधार मजबूत करण्यासाठी पीक विमा योजना अत्यंत गरजेची आहे.