खरीप हंगाम 2025-26 साठी केंद्र सरकारकडून शेतकऱ्यांसाठी ऐतिहासिक निर्णय – 14 पिकांचे हमीभाव मोठ्या प्रमाणात वाढले शेतकऱ्यांसाठी आनंदाची आणि दिलासा देणारी बातमी 28 मे 2025 रोजी आली आहे. केंद्र सरकारच्या केंद्रीय मंत्रिमंडळाच्या बैठकीत खरीप हंगाम 2025-26 साठी 14 प्रमुख पिकांसाठी हमीभाव (Minimum Support Price – MSP) जाहीर करण्यात आले आहेत. यामध्ये अनेक पिकांचे हमीभाव मोठ्या प्रमाणात वाढवण्यात आले आहेत, जे शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. विशेषतः कापूस आणि सोयाबीनसारख्या पिकांसाठी ही वाढ लक्षात घेण्यासारखी आहे. त्यामुळे आगामी खरीप हंगामात शेतकऱ्यांना आपले उत्पादन जास्त चांगल्या किमतीत विकण्याची संधी मिळणार आहे.
केंद्रीय मंत्रिमंडळाची महत्त्वपूर्ण बैठक आणि हमीभाव वाढीचे मुख्य मुद्दे
केंद्रीय मंत्रिमंडळाने 28 मे 2025 रोजी झालेल्या बैठकीत खरीप हंगाम 2025-26 साठी 14 पिकांचे हमीभाव जाहीर केले. या निर्णयाने शेतकऱ्यांना एक मजबूत आर्थिक आधार मिळवून दिला आहे. गेल्या काही वर्षांत शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ करण्यासाठी सरकारने विविध योजना राबवल्या आहेत, परंतु हमीभावामध्ये केलेली ही वाढ ही या प्रयत्नांची सर्वोत्तम उदाहरण आहे.
कापसासाठी जाहीर करण्यात आलेला हमीभाव 5,889 रुपये प्रति क्विंटल ठेवण्यात आला आहे, ज्यामध्ये मागील वर्षाच्या तुलनेत 589 रुपयांची वाढ झाली आहे. हे मध्यम दर्जाच्या कापसासाठी लागू आहे. यामुळे कापूस उत्पादकांना आर्थिक फायदा होण्याची खात्री आहे. तसेच सोयाबीनसाठी हमीभाव 4,899 रुपयांवरून वाढवून 5,328 रुपये करण्यात आला आहे, म्हणजेच 436 रुपयांची वाढ करण्यात आली आहे.
धान्य उत्पादकांसाठी लाभदायक हमीभाव
धान्य उत्पादन करणाऱ्या शेतकऱ्यांसाठी या निर्णयामुळे मोठा फायदा होईल. सामान्य दर्जाच्या धान्याचा हमीभाव 2,346 रुपयांवरून 2,369 रुपये करण्यात आला आहे, म्हणजे 23 रुपयांची वाढ झाली आहे. परंतु ग्रेड ए च्या भातासाठी हा हमीभाव 2,389 रुपये करण्यात आला आहे, ज्यामध्ये 69 रुपयांची वाढ करण्यात आली आहे. यामुळे भात उत्पादकांना चांगला लाभ मिळणार आहे.
ज्वारी, बाजरी व मका यांसाठी हमीभावातील वाढ
हायब्रीड ज्वारीसाठी हा हमीभाव मागील 3,311 रुपयांवरून 3,639 रुपये करण्यात आला आहे, ज्यामुळे 328 रुपयांची वाढ झाली आहे. देशी ज्वारीसाठी 3,421 रुपयांवरून 3,749 रुपये करण्यात आला आहे. बाजरीसाठी 2,625 रुपयांवरून 2,775 रुपये करण्यात आला आहे, ज्यात 150 रुपयांची वाढ आहे. मका उत्पादनासाठीही मोठ्या प्रमाणात हमीभाव वाढवण्यात आला आहे. मागील 4,299 रुपयांवरून तो 4,860 रुपये करण्यात आला आहे, म्हणजेच 561 रुपयांची वाढ झाली आहे. या वाढीमुळे शेतकऱ्यांना या महत्वाच्या पिकांतून अधिक उत्पन्न मिळण्याची संधी मिळेल.
डाळींच्या पिकांसाठी अनुकूल निर्णय
डाळींच्या पिकांसाठी देखील केंद्र सरकारने हमीभावात मोठी वाढ केली आहे. मुगाच्या हमीभावात 8,688 रुपयांवरून वाढ करून 8,788 रुपये करण्यात आले आहे. उडीदसाठी 7,400 रुपयांवरून 7,800 रुपये करण्यात आले असून 400 रुपयांची वाढ करण्यात आली आहे. याशिवाय चारा पिकासाठी 6,733 रुपयांवरून 7,263 रुपये करण्यात आले आहे, ज्यामध्ये 480 रुपयांची वाढ आहे. रायगड सीडसाठीही 8,711 रुपयांवरून 9,537 रुपये करण्यात आले आहे, ज्यामुळे तब्बल 820 रुपयांची वाढ झाली आहे.
खरीप हंगाम 2025-26 साठी MSP मध्ये झालेली इतर महत्त्वाची वाढ
2,400 रुपये असलेला काही पीकांचा भाव आता 2,575 रुपये करण्यात आला आहे, ज्यात 175 रुपयांची वाढ आहे.
काही पिकांसाठी 7,750 रुपये असलेला हमीभाव आता 8,000 रुपये करण्यात आला आहे, म्हणजे 450 रुपयांची वाढ झाली आहे.
एकंदरीत, 2024-25 आणि 2025-26 या दोन हंगामांमध्ये सर्वाधिक वाढ होणारे पीक म्हणजे मध्यम दर्जाच्या कापसाचा हमीभाव आहे.
या निर्णयाचा शेतकऱ्यांवर होणारा परिणाम
शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ होण्यासाठी MSP ही एक अत्यंत महत्त्वाची यंत्रणा आहे. यामुळे शेतकरी आपल्या उत्पादनाचा चांगला आणि निश्चित बाजारभाव मिळवू शकतो. या वर्षी जाहीर करण्यात आलेल्या हमीभावांमुळे शेतकऱ्यांना आर्थिक दृष्ट्या बळकटी मिळेल. कापसासारख्या मुख्य पिकासाठी लक्षणीय वाढ झाल्याने उत्पादन वाढीस प्रोत्साहन मिळेल. यामुळे देशातील कृषी क्षेत्राला आणि ग्रामीण अर्थव्यवस्थेला चालना मिळेल.
शेतकरी आता आपली मेहनत आणि उत्पादन अधिक चांगल्या किमतीत विकू शकतील. या हमीभावांच्या वाढीमुळे पुढील हंगामात शेतकऱ्यांचे आर्थिक स्थिती सुधारण्याची अपेक्षा आहे. त्यामुळे त्यांचा कृषी क्षेत्रातचा उत्साह वाढेल आणि नवीन तंत्रज्ञानाचा अवलंब करण्यास प्रोत्साहन मिळेल.